صدای مونو یا استریو ؟

حالت مونو و استریو

حالت مونو و استریو

همانطور که پیشتر شرح داده شد، صدا گونه‌ای از انرژی است که حاصل ارتعاش ذرات یک محیط مادی میباشد. اما زمانی که یک صدا تولید میشود چه اتفاقی هنگام پخش می‌افتد؟ چرا انسان تعریفی از گوش چپ و راست به هنگام پخش یک صدا در ذهن خود دارد؟ در ادامه خواهیم دید که ماهیت پخش صدا از چپ یا راست به استریو نسبت داده میشود.

صداها چگونه پخش میشوند؟

همه صداها در طبیعت به صورت مونو هستند و صدای تحت عنوان استریو وجود ندارد. علت بوجود آمدن حالت استریو این است که انسان دو گوش دارد که یکی درسمت چپ و دیگری درسمت راست است و همین تعریف شنیدن از گوش چپ و شنیدن از گوش راست موجب بوجود آمدن درک حالت استریو برای انسان است.

بنابراین حالت‌های مختلفی برای استریو تعریف میشود که این حالت‌ها با اعداد خاصی نمایش داده میشوند. به عنوان مثال 2.1 یا 5.1 و 7.1 و …. وجود استریو موجب پیشرفت چشمگیری در صنعت فیلمسازی و موسیقی شده است. فضاسازی بهتر و عمیق‌تر به کمک استریو از مزایای این مفهوم شنیداری است.  ساده‌ترین شکل استریو حالتی است که با 2.0 نشان داده میشود. این حالت دقیقا مثل شنوایی انسان است. تنها صداهایی از سمت چپ و سمت راست شنیده میشود، از این نوع استریو میباشد.

دراینجا به صورت مختصر به توضیح پرکاربردترین حالات استریو پرداخته میشود. اما عدد 0.1 درهرمشخصه 2.1، 5.1 و 7.1 چیست؟! این عدد نشانه وجود ساب‌ووفراست که به طور مشخص فرکانس‌های پایین (حدود 20 تا 250 هرتز) را نمایش میدهد. البته لازم به ذکر است محدوده پخش اسپیکرهای پخش فرکانس‌های پایین که با نام ساب‌ووفر شناخته میشوند، معمولا تا سقف 160 هرتز است.

حالت استریو 2.1

این حالت دارای 2 عدد اسپیکر عادی و یک عدد ساب‌‌ووفر است. درحالت 2.1 فقط چپ و راست معنا می‌یابد و فرکانس‌های پایین که اصولا از وسط شنیده میشوند. مهندسین صدا نیز به این امر واقف هستند که فرکانس‌های پایین در محیط پخش استریو به سمت چپ یا راست گرایشی ندارند و همواره به گونه‌ای فضاسازی صورت میگیرد که این فرکانس‌ها از وسط به گوش برسند.

این سیستم میتواند متشکل از یک جفت اسپیکر چپ و راست به همراه یک ساب‌ووفر باشد.

همچنین در سیستم‌های بروزتر این حالت میتواند به وسیله یک ساندبار معمولی دارای یک اسپیکر خطی و یک ساب‌ووفر نیز ارائه گردد، و یا در شکلی مدرن میتواند به صورت یک هدفون و جلیقه SubPac نیز وجود داشته باشد.

حالت استریو 5.1

تا حدودی مانند حالت 2.1 است، اما تفاوتی که بین 5.1 و 2.1 به چشم میخورد این است که درحالت 5.1 به جای 2 عدد اسپیکر معمولی چپ و راست، از 5 اسپیکر استفاده میشود. علت این استفاده برای به وجود آوردن تعریفی از عقب و جلو علاوه بر چپ و راست است. به منظور بوجود آمدن محیط شنیداری با حس بهتر، از این چیدمان استریو بهره میگیرند.

برای این حالت میتوان سیستم‌های صوتی سینمای خانگی ساده دارای 5 بلندگو و یک ساب‌ووفر را مثال زد. به طور مشخص، سیستم 5.1 دارای یک عددساب‌ووفر، یک اسپیکر مخصوص وسط (اسپیکر سنتر)، دوعدد اسپیکر چپ و راست در مقابل کاربر و دو عدد اسپیکر چپ و راست قرار گرفته در پشت سر کاربر میباشد.

میتوان اظهار داشت این حالت امروزه به یکی از رایج‌ترین سیستم‌های شنیداری اتاق‌نشیمن بدل شده است.

حالت‌های استریو 7.1 و 7.2

یک چیدمان شنیداری 8 کاناله حالت استریو 7.1 خوانده میشود. حالت سوراند 7.1 درحال حاضر یکی از بهترین حالت شنیداری مناسب یک شنونده است. سیستم سوراند دارای یک عددساب‌ووفر، یک عدداسپیکر میانی (سنتر)، دو اسپیکر چپ و راست در مقابل مخاطب، دو عدد اسپیکر چپ و راست پشت سر کاربر و دو عدد اسپیکر چپ و راست در امتداد محل قرارگیری کاربر است که این دو اسپیکر، سوراند نیز نامیده میشوند. اگر بخواهیم از سیستم‌های 7.2 استفاده نماییم، کافیست یک عدد ساب‌ووفر به این چیدمان اضافه گردد.

حالت‌های استریو 11.1 و 11.2

این حالت پخش صدای سوراند به دالبی‌اتمس (Dolby Atmos) نیز شناخته میشود. دالبی‌اتمس پیشرفته‌ترین شیوه پخش صوت که به منظور به کارگیری در فضای خانگی و یا اداری است. اگر به حالت پخش 7.2، یک جفت اسپیکر در مقابل کاربر (در ارتفاع نزدیک به سقف و یا به کارگیری اسپیکر سقفی) و جفت دیگری در امتداد قرارگیری کاربر در ارتفاع (نزدیک به سقف و یا به کارگیری اسپیکر سقفی) قرار دهیم، یک سیستم 11.2 خواهیم داشت.

نکته: استفاده از سیستم‌های دارای دو ساب‌ووفر برای فضای آپارتمانی توصیه نمیگردد، چرا که حجم صدا و قدرت نفوذ بیس از دیگر فرکانس‌ها بیشتر بوده و به راحتی باعث خروج صدا در بیرون منزل میگردد. حال که با مفهوم استریو آشنایی دارید، به راحتی و با آگاهی بیشتری میتوانید هنگامی که سخن از استریو به میان می‌آید، اظهار نظر کنید.

یا زمانی که قصد تهیه یک دستگاه صوتی را دارید، ممکن است این مقاله پیش از تصمیم‌گیری نهایی، در راستای رفع ابهامات کمک شایانی کند. همچنین پس از خرید میتوانید به صورت استاندارد چیدمان یک سیستم استریو را انجام دهید که در گفتاری دیگر به نحوه قرارگیری قطعات و چیدمان استاندارد یک دستگاه استریو خواهیم پرداخت.

در نهایت این مسئله را در نظر داشته باشید که با پیشرفت تکنولوژی، تا حد بسیار بالایی چیدمان‌های مختلف استریو در لوازمی مانند ساندبارها شبیه‌سازی شده‌اند.